Không ít người khi chọn gạch ốp lát thường chỉ chú ý đến mẫu mã, màu sắc mà bỏ qua yếu tố quan trọng nhất là tiêu chuẩn kỹ thuật. Thực tế, một viên gạch đẹp chưa chắc đã đạt chuẩn và nếu sử dụng gạch lỗi, công trình rất dễ gặp phải tình trạng bong tróc, nứt vỡ, thấm nước… gây tốn kém sửa chữa về sau. 

Vậy làm sao để phân biệt gạch chuẩn và gạch lỗi? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các tiêu chuẩn gạch ốp lát mới nhất theo TCVN và hướng dẫn cách kiểm tra chất lượng gạch đơn giản ngay tại nhà.

Vì sao cần tuân thủ tiêu chuẩn gạch ốp lát trong xây dựng?

Không chỉ đóng vai trò làm đẹp, gạch ốp lát còn là vật liệu ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và hiệu quả sử dụng của công trình. Vì vậy, việc tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật là điều không thể bỏ qua.

Gạch đẹp chưa chắc đã đạt chuẩn

Màu sắc, hoa văn bắt mắt không đảm bảo gạch đạt tiêu chuẩn. Nếu sai số kích thước, độ cong vênh, độ hút nước vượt mức cho phép (theo TCVN 7745:2007), gạch sẽ khó thi công, ron không đều, mặt sàn không phẳng, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và độ bền. 

Hệ quả khi dùng gạch lỗi: bong tróc, nứt vỡ, tốn chi phí sửa chữa

Gạch không đạt chuẩn dễ bong tróc, nứt vỡ, tróc ron, đặc biệt ở nơi ẩm hoặc có tải trọng lớn. Gạch hút nước cao làm giảm độ bám keo, gạch quá đặc mà không xử lý đúng cũng gây bong. Hệ quả là mất thời gian, chi phí sửa chữa, giảm tuổi thọ công trình.

Lý do người xây nhà/làm thầu nên nắm rõ tiêu chuẩn gạch

Hiểu đúng về tiêu chuẩn gạch ốp lát giúp chủ nhà và nhà thầu:

• Lựa chọn loại gạch phù hợp với mục đích sử dụng.
• Kiểm soát chất lượng thi công xuyên suốt.
• Đảm bảo tiến độ thi công và chất lượng công trình.
• Tránh mất tiền oan do phải thay thế gạch lỗi sau khi đã thi công.

Tiêu chuẩn gạch ốp lát phổ biến hiện nay theo TCVN 

Các thông số kỹ thuật quan trọng cần quan tâm

Dưới đây là các chỉ số kỹ thuật cơ bản mà người dùng nên nắm rõ để lựa chọn loại gạch phù hợp:

Độ hút nước (Water Absorption – E):

Thông số độ hút nước thể hiện khả năng hấp thụ nước của gạch, ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và khả năng chống thấm.

• BIa: E ≤ 0,5% → Gạch porcelain (gạch bán sứ – sứ), độ hút nước cực thấp, phù hợp khu vực ngoài trời, ẩm ướt.
• BIb: 0,5% < E ≤ 3% → Gạch bán sứ, bề mặt phủ men, phù hợp lát sàn chịu lực vừa phải.
• BIIa: 3% < E ≤ 6% → Gạch men, dùng phổ biến cho tường và sàn khu vực khô ráo.
• BIIb: 6% < E ≤ 10% → Gạch gốm có độ hút nước cao hơn, ít sử dụng cho khu vực có độ ẩm.
• BIII: E > 10% → Gạch đất nung, chủ yếu sử dụng trang trí hoặc ốp trong nhà.

Độ bền uốn (Modulus of Rupture):

• Độ bền uốn là khả năng chịu lực khi bị tác động uốn cong. 
• Theo TCVN, gạch chịu lực cần đạt tối thiểu 35 N/mm². 
• Gạch có độ bền uốn cao thường dùng cho khu vực có mật độ người di chuyển lớn hoặc chịu lực nặng, như hành lang, sảnh chờ, gara.

Độ cứng bề mặt (Surface Hardness):

• Độ cứng bề mặt được đo bằng thang Mohs, từ 1 đến 10. 
• Gạch đạt chuẩn thường có độ cứng từ 5 Mohs trở lên. Gạch càng cứng thì càng chống trầy xước tốt, phù hợp cho không gian có nhiều hoạt động như nhà bếp, khu vực thương mại.

Độ chịu mài mòn (Abrasion Resistance – PEI):

• Đối với gạch không phủ men, độ hao mòn không được vượt quá 175 mm³.
• Với gạch men, chỉ số PEI (Porcelain Enamel Institute) từ 1 đến 5 sẽ phân cấp độ chống mài mòn:

• PEI 1–2: Khu vực ít đi lại
• PEI 3–4: Nhà ở, thương mại vừa phải
• PEI 5: Trung tâm thương mại, sân ga, nhà xưởng…

Phân biệt gạch chuẩn và gạch lỗi tại nhà trước khi thi công

Trước khi thi công, kiểm tra chất lượng gạch giúp đảm bảo công trình bền đẹp, tránh rủi ro như bong tróc, nứt vỡ hoặc tốn kém sửa chữa. Dưới đây là cách nhận biết gạch chuẩn và gạch lỗi tại nhà:

1. Nhận biết gạch đạt chuẩn

Một viên gạch đạt tiêu chuẩn gạch ốp lát thường có các đặc điểm dễ nhận biết bằng mắt thường và kiểm tra bằng tay:

• Bề mặt phẳng, không cong vênh: Khi đặt các viên gạch cạnh nhau hoặc úp mặt gạch vào nhau, chúng phải khớp đều, không lồi lõm.
• Kích thước đồng đều: Sai số về kích thước không vượt quá ±0.5 mm, giúp gạch dễ thi công và tạo đường ron đều đẹp.
• Mặt men láng mịn: Bề mặt men bóng hoặc nhám đều phải mịn, không có bọt khí, không sần sùi hay lồi lõm bất thường.
• Cạnh gạch sắc nét: Cạnh vuông vức, không mẻ góc, không gợn viền, giúp dễ canh chỉnh khi ốp lát.

2. Dấu hiệu gạch lỗi cần tránh

Gạch không đạt chuẩn không chỉ gây khó khăn khi thi công mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng và tuổi thọ công trình. Những dấu hiệu nhận biết gạch lỗi thường gặp:

• Cong vênh dễ nhận thấy bằng mắt: Khi đặt trên bề mặt phẳng, viên gạch bị vênh ở một hoặc nhiều góc.
• Bề mặt men không đều: Xuất hiện các đốm loang màu, lớp men dễ bong tróc, có lỗ khí nhỏ hoặc vết nứt li ti.
• Độ dày không đồng đều: Khi cầm hai viên gạch cùng loại, có thể cảm nhận sự chênh lệch rõ ràng về trọng lượng hoặc độ dày.
• Trầy xước, méo cạnh: Viên gạch bị trầy từ nhà sản xuất hoặc vận chuyển, cạnh không thẳng hoặc không còn hình vuông tiêu chuẩn.

Kinh nghiệm chọn mua gạch ốp lát theo tiêu chuẩn

Lựa chọn gạch không chỉ dựa vào mẫu mã, mà quan trọng hơn là phải dựa trên tiêu chuẩn gạch ốp lát phù hợp với từng mục đích sử dụng. Dưới đây là những yếu tố quan trọng cần xem xét khi chọn mua:

2. Kiểm tra thông tin kỹ thuật trên bao bì

Khi mua gạch, bạn nên đọc kỹ thông tin in trên bao bì hoặc nhãn sản phẩm để nắm được các thông số kỹ thuật như: Kích thước, nhóm độ hút nước (BIa, BIb, BIIa…), tiêu chuẩn sản xuất (TCVN, ISO 13006…), chỉ số PEI, độ nhám (R-value), độ cứng Mohs. Việc đối chiếu các thông số này với tiêu chuẩn khu vực sử dụng sẽ giúp bạn chọn được loại gạch phù hợp nhất.Lựa chọn đúng gạch ốp lát không chỉ là chuyện thẩm mỹ, mà còn là yếu tố quyết định độ bền và chất lượng công trình. Hiểu rõ các tiêu chuẩn gạch ốp lát sẽ giúp bạn tránh rủi ro, tiết kiệm chi phí về lâu dài. Hy vọng bài viết trên sẽ cung cấp cho bạn nhiều kiến thức hữu ích.